KMO Gaziantep Temsilciliğimizin Güney Bölge Şube Başkanlığına İlettiği rapora göre uzun yıllardan buyana devam eden ve artık yöre halkının sağlığını ciddi oranda tehdit eden Samözü Deresi ve uzantısındaki Nizip Çayındaki kirlilik tehlike sınırlarını çoktan aşmıştır. Yöre halkında görülen hastalıklar, adı geçen akarsulardan sulama yapılan alanlardaki bitkilerde ortaya çıkan hastalık ve kurumalar ve bu akarsularda yaşayan canlıların toplu ölümü yöre halkını önemli bir sorunla karşı karşıya getirmektedir. Gaziantep ilimiz merkezinden başlayıp Nizip İlçesine kadar uzanan ve en sonunda Hancağız Barajına dökülen yaklaşık 69 km uzunluğundaki akarsuda Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından 2012 yılında hazırlanan rapor ile de tespit edilen sorunlar o günden buyana geçen süre içerisinde çözülmemiş ve artarak halen devam etmiştir. Gaziantep il merkezinden doğan bu dere yıllar içerisinde kurumuş bir deredir. Mevcut akışı nerdeyse sadece atık sulardan oluşmaktadır. Derenin başlangıcında 90 000 m3/gün kapasiteli Gaziantep OSB` nin Atıksu Arıtma Tesisinden (ATT) çıkan suları dereye deşarj edilmektedir. Bakanlığın raporunda da belirtildiği üzere deşarj edilen sular, Suların Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliğine (SKKY) göre Atıksu Deşarj Standartlarını sağlamakla birlikte dereyi kirleten önemli bir faktör olarak sayılmaktadır. Bu noktada yapılan ölçümler bu suyun 4. Kalite yani "Çok Kirlenmiş Su" kalitesinde olduğu yönündedir. Samözü Deresi Nizip İlçesine gelene kadar güzergâhı üzerindeki birçok sanayi tesisi ve fabrikanın atık suları ile beslenmektedir. Bu tesis ve fabrikaların birçoğunda arıtma tesisi olmayıp olanların büyük kısmında da atık su deşarj standartlarına uyulmadığı tespit edilmiştir. Yine, dere güzergahı üzerinde bulunan yaklaşık 12 bin nüfusa sahip 12 köy yerleşiminin fosseptik ve kanalizasyon şebekelerinin de zaman zaman söz konusu dereye desarj edildiği bilinmektedir. Nizip Çayını önemli ölçüde besleyen Nizip Belediyesinin atıksuları arıtmadığı, buna rağmen işletme ve fabrikalara atık suları için deşarj izni verildiği, AAT inşa edilmesi çalışmalarının bir türlü sonuç vermediği ve "bürokratik engellerden dolayı" AAT kurulmasının en erken 2015 yılına kaldığı bilinmektedir. Nizip ilçesindeki irili ufaklı birçok fıstık işleme, mezbaha, sabun, deterjan, zeytinyağı gibi sanayi tesisinin atık sularını arıtmadan doğrudan Nizip çayına deşarj etmesi nedeniyle bu bölgede Nizip çayı adını alan Samözü Deresi yoğun biçimde kirlenmekte, etrafa yaşayanları yıldıracak şekilde bir koku yaymaktadır. Yoğun olarak kirlenmiş olan bu su; bölgenin sulama suyu gereksinimini sağlamak üzere inşa edilmiş olan Hancağız Barajına verilmekte ve böylece bu su havzasını da kirletmektedir. Zira geçtiğimiz sene Hancağız Barajında meydana gelen ve 2 kişinin ölümüyle sonuçlanan metan gazı patlamasının da nedeni Nizip Çayından kaynaklanan bu kirliliktir Bakanlığın yapmış olduğu çalışmalarda baraj rezervuardaki su kalitesi de 4. sınıf yani "Çok Kirlenmiş Su" kalitesinde olduğu yönündedir. Samözü Deresi - Nizip Çayı güzergâhı boyunca ve Hancağız Barajı rezervuarındaki suların yöre çiftçileri tarafından sulama amaçlı kullanılması sonucu bitkilerde verimsizlik, hastalık ve kurumalar olağan hale gelmiştir. Keza bu sularla temas eden insanlarda çeşitli hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Dere kenarındaki köylerde ülke ortalamasının çok çok üzerinde kanser vakalarına ve suyla temas eden çocuklarda ise sedef hastalığına rastlanılması tesadüf değildir. Özellikle yazın olmak üzere dört mevsim boyunca ortaya çıkan çok kötü koku yöre insanının yaşam konforu ve kalitesini etkilemektedir. Yine baraj rezervuarındaki balık, vs. canlılarda kirliliğe bağlı olarak toplu ölümler meydana gelmekte ve suda hiçbir canlı yaşayamamaktadır. Yaklaşık sekiz yıldan bu yana devam eden sorun görüleceği üzere kronikleşmiş ve bölge insanını deyim yerindeyse canından bezdirmiştir. 10.12.2013 tarihinde Gaziantep Valiliği tarafından ilgili kurumlar ve muhtarlarla yapılan toplantıda Gaziantep OSB`nin arıtma tesisinden çıkan suyun dereye verilmeden kapalı sistem (borularla) 59-60 km boyunca bir şebeke teşkil edilerek direkt olarak Fırat Nehri`ne verilmesi kararlaştırılmıştır. Ancak kanaatimiz o dur ki bu doğru bir çözüm değildir. Atık suların Fırat Nehri`ne verilmesi hem uluslararası sözleşmelere hem de sınır aşan sular hukukuna aykırıdır. Teknik ve etik olarak da savunulacak bir çözüm önerisi olmaktan uzaktır. Kuruluş yasasının kendisine tanıdığı yetki ve yüklediği sorumluluklarla Kimya Mühendisleri Odası kamu ve halk sağlığı ile ülke kaynakları ve doğasının korunması yolunda sorunun bilimse ve teknik gereklerle çözümü için taraftır. KMO; Bu süreç boyunca Gaziantep İl Temsilciliğimize bölge insanları tarafından iletilen sorunun meslek alanı sorumluluğu gereği takipçisi olmuştur. KMO Gaziantep İl Temsilciliğimiz sorunun çözümü konusunda; Gaziantep OSB, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ İl Müdürlüğü, Nizip Belediye Başkanlığı, Gaziantep Valiliği ve Nizip kaymakamlığı ile sorunun nedenleri ve çözümü doğrultusunda yazışmalar yaparak tespit ve çözüm önerilerini ileten dosyayı ilgili makamlara ve KMO Genel Merkezine iletmiştir. Tarafımızdan da incelenen ve değerli bulunan bu önerileri bir kez daha kamuoyu ile paylaşmak amacıyla özetleyerek tekrar edersek; - Gaziantep OSB AAT`nin teknik olarak daha iyi arıtma yapabilmesi sağlanmalıdır. Bu amaçla mevcut AAT` i rehabilite edilmeli ve kapasitesi arttırılmalıdır. - Gaziantep OSB` den Samözü deresine deşarj edilen suların limit değerleri yukarı çekilmeli, deşarj standartına kısıtlama getirilmelidir. - Gaziantep OSB civarında faaliyet gösteren ve atıklarını AAT` ne vermeden doğrudan Samözü deresine deşarj eden işletmeler kontrol altına alınmalıdır. - Samözü Deresinden Nizip Çayına kadar olan kırsal bölgede faaliyet gösteren fabrika ve işletmelerin atık sularını arıtmaları için AAT inşa etmeleri ve kullanmaları sağlanmalı. Bu işletmelerin atık sularını arıtmadan dereye deşarjı önlenmelidir. - Samözü Deresi - Nizip Çayı boyunca yer alan köylerin fosseptik sorunları çözümlenmeli, bunun dereye deşarjı önlenmelidir. - Nizip Belediyesinin yeni AAT` nin bir an önce bitirilerek sanayi işletmelerinin de atık suları arıtılmalı ve bu şekilde Nizip çayına deşarjı sağlanmalıdır. - Samözü Deresi - Nizip Çayı boyunca dere yatağı temizlenerek rehabilite edilmelidir. - Nizip Çayından beslenen Hancağız Barajı giriş ağzına çökeltim havuzları inşa edilerek Barajda koku ve kirliliğe neden olan dip çamuru birikimi önlenmelidir. Kamuoyuna ve ilgililere duyurulur. TMMOB Kimya Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu |
Tweet
