İşçilerin bayram günü olan 1 Mayıs; sekiz saatlik iş gününü elde etme aracı olarak kullanma düşüncesi ilk kez Avustralya‘da doğdu. Avustralyalı işçiler, 1856‘da, sekiz saatlik işgünü lehinde gösteriler yaparak, toplantılar ve eğlenceler düzenleyerek, hep birlikte bir günlük iş bırakmaya karar verdiler. Bu kutlamanın yapılacağı gün olarak da 21 Nisan tarihi saptandı. Avustralyalı işçiler bu kararı, yalnızca 1856‘da uygulamaya niyetlenmişlerdi. Ama bu ilk kutlamanın Avustralyalı proleter kitleler üzerinde çok büyük etkisi oldu, onları canlandırıp yeni bir heyecana yol açtı ve bu kutlamanın her yıl tekrarlanmasına karar verildi. Avustralyalı işçilerin örneğini ilk izleyen Amerikalılar oldu. 1866 yılında Uluslararası İşçi Birliği (I. Enternasyonal) dünya işçilerine 8 saatlik işgünü için mücadele çağrısı yaptı. 1886 yılının 1 Mayısında Amerika`nın her yerinde işçiler grevler, mitingler ve eylemler düzenlediler. 8 saatlik işgünü talebinde bulundular. Chicago`da 200 bin işçi iş bıraktı. Burjuvazi gösteriyi bomba atarak sabote etmeye çalıştı. Dört işçi önderi Albert PERSONS, Adolph FISCHER, George ENGEL ve August SPIES, 1 Mayıs 1886 yılında 8 saatlik iş günü mücadelesinde önderlik yaptıkları için idam edildi. Albert PERSONS isimli işçi, özür dileme şartıyla affedileceğinin söylenmesi üzerine, mahkeme heyetinin karşısında tarihe geçecek sözlerini söyledi: "Bütün dünya biliyor suçsuz olduğumu. Eğer asılırsam cani olduğumdan değil, emekçi olduğumdan asılacağım." ABD‘de yaşanan bu olaylar uluslararası işçi örgütlerini harekete geçirdi. 1889`da 400 delegenin katılımıyla toplanan Uluslararası İşçi Kongresi (II. Enternasyonal) sekiz saatlik işgünü talebinin en başta yer alması gerektiği yolunda karar alındı. Bunun üzerine Fransız sendikalarının temsilcisi, Bordeaux‘lu işçi Lavigne, bu talebin tüm ülkelerde evrensel bir iş bırakma ile dile getirilmesini teklif etti. Kongrede1 Mayıs`ı işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü olarak ilan etti. Ülkemizde, Osmanlı döneminde işçi örgütlenmesinin gelişmiş olduğu yer Selanik`te 1911 yılında burada tütün, liman ve pamuk işçileri 1 Mayısın gösteri düzenleyerek bu günü coşkuyla kutladılar. 1912 yılında 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.
1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak işçi bayramı ilan edildi.
1924 yılında hükümet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı.
1925 yılında takrir-i sükût kanunu yazısının yürürlüğe girmesiyle işçi bayramının kutlanması yasaklandı. Bu yasak uzun yıllar geçerliliğini korudu.
1935 yılında 1 Mayıs " Bahar ve Çiçek Bayramı" adı verildi. Türkiye Cumhuriyeti döneminde işçi hareketleri yüzyılın ikinci yarısından itibaren ivme kazandı. 1976 yılında uzun yıllardan sonra ilk defa gemi katılımlı geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması Taksim`de devrimi işçi sendikaları konfederasyonun organizasyonu altında gerçekleşti. 1976 yılında yüz binlerce kişinin katıldığı ve coşkuyla yapılan kutlama hakim sınıfları tedirgin etmişti. 1977 yılında Türkiye tarihinin en geniş katılımlı 1 Mayıs kutlaması 500 bin kişiyi bulan coşkulu bir şekilde başlayan kutlaması önceden planlanan bir saldırı ile karşılaştı. İşçi sınıfının tarihinde en büyük katliamlardan biri oldu, 40`a yakın emekçi öldü. Yüzlerce emekçi yaralandı. Bu katliamdaki amaç var olan örgütlülüğü dağıtmak ve yıldırmaktı. Kanlı bir darbenin ilk işaretleriydi. 2009 yılına kadar Taksim meydanında kutlanmak istenen 1 Mayıs gösterileri sertlik kullanılarak bastırıldı. 2009 yılında ise bu yasak delinerek temsili bir kortejin Taksim meydanına girmesine izin verildi. Kuşkusuz 34 yıl önce, 1 Mayıs 1977‘de bu meydanda yaşamlarını yitiren 40`a yakın yurttaşımıza, yakınlarına ve işçi sınıfına, demokrasi adına toplum olarak ve vicdanen borçluyuz. Bu yıl, bu borcumuzu ödemek, yarım kalmış bir sevinci tamamlamak, coşkuyu sürdürmek için başta Taksim meydanı olmak üzere tüm 1 Mayıs alanlarında olacağız. Üyelerimizi böyle bir ortamda, tüm emekçilerle birlikte işsizlik, açlık ve sefalete karşı demokrasi taleplerinin haykırıldığı bu alanlarda TMMOB pankartı altında 1 Mayısı kutlamaya, • İnsanca Yaşam, İnsanca Düzen İçin
• Halkların Kardeşliği ve Bir arada Yaşamak İçin
• Parasız Eğitim, Parasız Sağlık İçin
• Yoksulluk, Adaletsizlik ve Sömürüye Karşı Durmak İçin
• İşçilerin, Emekçilerin ve Ezilenlerin Birliği İçin
• Her Tür Ayrımcılığa Karşı Eşitlik ve Özgürlük
• Başta 12 Eylül Darbecileri Olmak Üzere Tüm Darbecilerin Yargılanması İçin
• 1 Mayıs 1977, Çorum, Maraş… Tüm Katliamları Dosyalarının Açılması İçin
• Demokrasimizi Yeni Bir Sivil Anayasa İle Askeri Vesayetten Kurtarılması Taleplerimizi Haykırmak İçin 1 MAYIS` TA ALANLARDAYIZ. TMMOB
KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI
YÖNETİM KURULU |
Tweet
