2020 yılının Ocak ayında kamuoyuna İstanbul`u büyük bir susuzluğun beklediğini belirten bir açıklama yapmıştık,(açıklama için tıklayınız.) Bu açıklamada "Kurak geçen 2019 yılı sonrası Büyük Melen Su Temini Projesinde Master Plana göre 2008 yılında devreye girmesi gereken Melen Barajı gövdesinde derin çatlakların oluşması nedeniyle barajda suyun depolanamaması sonucu ortaya çıkan susuzluk tehlikesi sonrası İstanbul kenti bu kez de Kanal İstanbul Projesi nedeniyle büyük bir susuzluk tehdidi ile karşı karşıya kalmıştır" demiştik. Geçen sürede Covid 19 salgınının yaşanması ve 2020 yılının 2019 yılından daha kurak geçmesi nedeniyle bu tehlikenin büyüdüğünü ve 2021 de de kuraklığın devam etmesi halinde bir afete dönüşebileceği gerçeği ile karşı karşıyayız. 2000 yılında ihale edilen Büyük Melen İçmesuyu Temini Projesi yıllar önce bitirilmesi gerekirken hala tamamlanamamıştır. Bugün İstanbul`un günlük ortalama su tüketimi yaklaşık 3 milyon m3` tür. Bu üç milyon m3 suyun yaklaşık 1,5 milyon m3`ü Melen Projesinin 1. Aşamasından ve Yeşilçay Sisteminden temin edilmektedir. İstanbul`un tükettiği geriye kalan yaklaşık 1.5 milyon m3 su ise İstanbul`un eski su kaynaklarından temin edilmektedir. Bugün itibari ile İstanbul`un mevcut su kaynaklarının doluluk oranı %23` lere düşmüştür. 2004 yılında ihale edilmesi gerekli Melen Barajının ihalesi 2012 yılında sekiz yıl gecikmeli yapılmış ve baraj bitmiş olmasına rağmen gövdesindeki derin çatlaklar nedeniyle su tutması imkansız hale gelmiştir. AKP` nin deyişiyle 2071, gerçekte ise 2040 yılına kadar İstanbul`un su problemini çözmesi gereken Büyük Melen İçmesuyu Projesinin başarısızlığa uğraması nedeniyle kurak geçen her mevsim sonrası İstanbul her an ciddi bir su sorunu ile karşı karşıyadır. Hızla artan nüfus ve şehirleşmenin etkisiyle günlük su ihtiyacı sürekli artan İstanbul; su tutamayan Melen Barajı nedeniyle bundan böyle büyük bir susuzluk tehlikesi altındadır. Kurak geçen her mevsim, artan kentleşme, nüfus ve devam eden salgın İstanbul için su açısından artık büyük bir tehdittir. Az yağışlı bir dönemden geçen İstanbul`da kente su sağlayan barajların yüzde 77`si boş durumdadır ve korona virüsü nedeniyle de su tüketiminde bir önceki yıla göre bir artış söz konusudur. Bugün, yani 7 Aralık itibari ile İstanbul`a su temin eden barajların doluluk oranı %23` dür. Kazandere, Istarancalar, Elmalı, Pabuçdere ve Sazlıdere Barajlarında hemen hemen su bitmiş durumdadır. İstanbul`un 2020 yılındaki tüketilen günlük su miktarı 3 070 000 m3 tür. 2019 yılında 2 900 000 m3 olan bu tüketim bu yıl için ortalama günlük 170 000 m3 artmıştır. İstanbul`un su yükünü Ömerli, Darlık, Terkos, Büyük Çekmece, Alibey Barajları ile Melen ve Yeşilçay Sistemleri çekmektedir. Bugün itibari ile Melen ve Yeşilçay Sistemlerinden günlük 1 526 000 m3 su çekilmektedir. 2019 yılına göre çekilen su miktarında ciddi oranda artış vardır. Melen barajının gövdesinde meydana gelen çatlamalar nedeniyle su tutması konusunda ortaya çıkan nedenlerden ötürü İSKİ` ye teslimi gecikmiştir. Barajın en erken 2025 yılında onarılıp teslim edileceği ifade edilmektedir. Yağışların böyle gitmesi durumunda Melen Sisteminden daha çok su alınması durumu ortaya çıkacaktır. Bu nedenle yeni bir su çevirme yapısı inşa edilerek ve pompa sistemleri kurularak Melen Çayından daha fazla su alınması mümkündür. Ancak Melen Barajı ile Cumhuriyet Su Arıtma Tesisi arasında üçüncü isale hattı yıllar geçmiş olmasına rağmen hala inşa edilmemiştir. Bunun yanısıra her biri 720 bin metreküp/gün kapasiteli 4 adet Melen Projesi Cumhuriyet Arıtma Tesisinin üçü de hala inşa edilmemiştir. Bu nedenle Melen Barajından alınabilecek su bu koşullara bağlı olarak ne yazık ki sınırlıdır. Ocak ve Şubat ayları yağışların özellikle de barajları ve yer altı suyunu besleyen kar yağışlarının gerçekleştiği aylardır. Kar yağışlarının olması durumunda bile İstanbul Barajlarının doluluk oranı hali hazırda çok düştüğü için fazla artmayacaktır. İstanbul Barajları 2021 yılına, doluluk oranları itibariyle, geçen seneki doluluğun yarısı seviyesinde girmektedir. Önümüzdeki yıl yağışlar devam etse bile barajlardaki maksimum doluluk oranı hiçbir zaman %50`yi geçmeyecektir. Çünkü halihazırda Trakya yarımadasındaki İstanbul`un su kaynakları neredeyse tamamen boşalmış durumdadır. Önümüzdeki yıl kuraklığın devam etmesi halinde Melen`den alınacak ilave su bile İstanbul`un su sorununun çözemeyecek, İstanbul susuz kalacaktır. Bu tespitlerin ışığında özellikle kuraklık ve salgın gerçekleri dikkate alınarak İstanbul`un su sorunu konusunda önemli kararlar alınmalıdır. Örneğin hali hazırda 21.000 km uzunluğunda bir su iletim hattına sahip İstanbul`da %30 civarında olan kayıp kaçak oranı şebekelerde yapılan iyileştirmelerle %10` lara düşürülmeli, bahçe sulama, halı, araç yıkama yasaklanmalı, günlük kullanımlarda tasarrufu teşvik edici önlemlerin hayata geçmesi için su tasarruf kültürü oluşturulmalıdır. Aynı şekilde ihalesi yapılmış olan İsaköy ve Sungurlu Barajları da inşa edilerek yılda ilave 190 milyon m3 su alınması sağlanmalıdır. Dr. Ali UĞURLU TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı |
Tweet
