DANIŞTAY BAŞKANLIĞI`NA DAVACI : Kimya Mühendisleri Odası VEKİLİ : Av. Hayati KÜÇÜK Hatay Sok. No: 6/23 Kocatepe – ANKARA DAVALI : Çevre ve Şehircilik Bakanlığı – ANKARA D. KONUSU : 11.12.2020 tarihli ve 31331 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliği`nin "Tanımlar" başlıklı 4. Maddesinin 1. Fıkrasının (ğ) bendi ile 6. Maddesinin 5. Fıkrasının 1. Cümlesinin iptali ve dava sonuna kadar yürütülmesinin durdurulması istemidir. AÇIKLAMALAR : 1. 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun kapsamında kurulmuş ve kurulacak olan laboratuvarla ilgili konular Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği içerisinde belirlenmişken, 11.12.2020 tarihli Resmi Gazete`de yapılan bir değişiklikle Laboratuvar kuruluşları bu Yönetmelik kapsamından çıkartılmış ve aynı tarihli Resmi Gazete`de, dava konusu yaptığımız Yapı Malzemeleri ve Zemin Laboratuvarları Uygulama Yönetmeliği yayımlanmıştır. 29.6.2001 tarihli Yapı Denetimi Hakkında Kanun`nun yürürlüğe girmesinin ardından 12.08.2001 tarih ve 24491 sayılı Resmi Gazete`de Yapı Denetimi Uygulama Usul ve Esasları Yönetmeliği yayımlanmıştır. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten bu yana, laboratuvar kuruluşları bünyesinde yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda görev yapan denetçi mühendislerin unvanları inşaat ve kimya mühendisleri olarak belirlenmiştir. Bu husus Yönetmeliğin 13. Maddesinin 4. Fıkrasında şu şekilde ifade edilmiştir. "Laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolu konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya kimya mühendisi, zemin deneyleri konusunda laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir inşaat veya jeoloji veya jeofizik mühendisi ile yardımcı teknik elemanlar istihdam edilir." Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan "Laboratuvar İzni Onay Talimatı"nın 3.3.1. maddesinde Laboratuvar Denetçisi şu şekilde tanımlanmıştır: "a) Yapı Malzemesi Deneylerinde, beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolu deneyleri konusunda en az 3 yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçisi belgesine sahip inşaat mühendisi veya kimya mühendisidir. b) Zemin Deneyleri konusunda en az 3 yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçisi belgesine sahip inşaat veya jeoloji veya jeofizik mühendisidir." Anılan Yönetmeliği yürürlükten kaldıran, 05.02.2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazete`de yayımlanan Yapı Denetim Hakkında Yönetmeliğin 13. Maddesinde de aynı tanımlamalar korunmuştur. 2001 yılından, dava konusu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda laboratuvar denetçisi belgesi alma hakkı bulunan kimya mühendislerinin bu hak ve yetkileri, dava konusu yaptığımız düzenlemelerle ellerinden alınmış olduğundan dava açılması zorunluluğu doğmuştur. 2. Dava konusu Yönetmeliğin iptalini istediğimiz 6. Maddesinin 5. Fıkrasının 1. Cümlesinde, "Laboratuvarda yapı malzemesi kalite kontrolü için beton esas olmak üzere ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip inşaat mühendisi ile en az iki deney yapan eleman istihdam edilir." Denilerek, yapı malzemesi kalite kontrolü için laboratuvar denetçiliği yalnızca inşaat mühendislerine özgülenmiş ve kimya mühendisleri dışlanmıştır. Cümlenin devamında, "Bu koşullara ilave olarak laboratuvarın kapsamında kimyasal deneylerin bulunması halinde ilgili yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri konusunda en az üç yıl meslek içi ihtisas alanında laboratuvar denetçi belgesine sahip kimya mühendisi de istihdam edilir." Denilmiş olmakla, bu ifadenin herhangi bir gerçekliği bulunmamakta ve tamamen yanıltıcı bir içerik taşımaktadır. Nitekim Kimya Mühendisleri beton esas olmak üzere yapı malzemelerinin kalite kontrolü deneylerinin yapılması konularında mesleki yeterliliğe sahip oldukları gibi bugüne kadar bu görevleri ağırlıklı olarak da yürütmüşlerdir. Beton esas olmak üzere yapı malzemesi kalite kontrolü deneyleri dışında, laboratuvar kuruluşlarında hangi kimyasal deneylerin yapılacağı belirli olmadığı gibi, beton kalitesinin kontrolü deneylerinin "kimyasal deney" olmadığı ve dolayasıyla kimya mühendislerinin yapamayacağı gibi sorunlu bir anlam yüklenmiştir. Bu tanımlamaya göre, Yönetmelik kapsamındaki laboratuvarlarda zorunlu Kimya Mühendisi istihdamı söz konusu olmayacaktır. Kimya mühendislerinin laboratuvar denetçisi olamayacaklarının bir başka göstergesi de yine iptalini istediğimiz 4. Maddenin (ğ) bendinde yer alan "Deney Yapan Eleman" tanımında bulunmaktadır. Söz konusu laboratuvarlarda deney yapacak elaman şu şekilde tanımlanmıştır: "Deney yapan eleman: Denetçi mühendisin sevk ve idaresi altında laboratuvarın kapsamındaki deneylere ilişkin görev yapan; inşaat mühendisi veya jeoloji mühendisi veya jeofizik mühendisi veya yapı öğretmeni veya inşaat teknikeri veya geoteknik teknikeri veya inşaat teknolojileri teknikeri veya hazır beton teknikeri veya yapı teknikeri veya yapı denetim teknikeri veya yapı teknisyenini," Bu tanımlamadan da anlaşılacağı gibi, Yönetmelik kapsamındaki laboratuvarlarda kimya mühendislerinin herhangi bir deney yapması söz konusu olmayacaktır. 6. Maddenin 5. Fıkrasında yer alan kimyasal deneylerin kimya mühendislerince yapılacağı söylemi, düzenlemenin bilimsel, teknik ve dolayısıyla hukuka uygun olduğu görüntüsü verilmesi çabasından ibarettir. 3. Gerek önceki düzenlemeler gerekse dava konusu yönetmelik, laboratuvar denetçiliği yapacak mühendislerin en az üç yıl meslek içi uzmanlığa sahip olma koşulunu getirmektedir. Yani beton esas olmak üzere yapı malzemelerinin kalite kontrol deneyleri konusunda daha önce en az üç yıl çalışmış olan inşaat ve kimya mühendisleri bu alanda görev yapmakta iken, yeni düzenlemeyle bu koşulları sağlayan yalnızca inşaat mühendisleri denetçi olabilecek, kimya mühendisleri uzun yıllar bu alanda çalışmış olsalar bile denetçilik yapamayacaklardır. DSİ, Karayolları (TCK), Bayındırlık Bakanlığı, MTA, DHMİ, TÇMB, TSE, ÇİTOSAN gibi kurumlarda ve hazır beton tesislerinin laboratuvarlarında kimya mühendisleri yoğun olarak görev yapmaktadırlar. Yönetmeliğin yayımlanmış olduğu 2001 yılı itibariyle, bu tür kurumlarda görev yapan mühendislerin mesleklere göre dağılımı 150 kimya mühendisi ve ancak 30 inşaat mühendisi şeklindedir. Kimya Mühendisleri bu alandaki bilgi ve birikimleri nedeniyle 4708 sayılı Kanun ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin hazırlanmasında, sürecin olgunlaştırılmasında ve belirlenmesinde de bizzat görev ve sorumluluk almışlardır. Yapı Malzemeleri Laboratuvar Denetçisi belgesine haiz Kimya Mühendisleri yukarıda sıraladığımız kamu kurumları ile Yapı Malzemeleri Laboratuvarlarında yıllarca beton, agrega çimento, uçucu kül, kireç, sıva, taş, tuğla, kiremit, gaz beton, demir çelik çubuk, beton döşeme plak, beton katkı maddeleri, yalıtım malzemesi deneyleri, PVC yer karoları, kimyasal analizler, gibi malzemeler üzerinde çalışmalar ve deneyler gerçekleştirmiş, mühendislere ve laborantlara eğitimler vermiş ve yeni laboratuvarların kurulmasında görev almışlardır. Aynı şekilde Kimya Mühendisleri Odası da bu konularda Mühendislere eğitim verdiği gibi Yönetmelik kapsamında Yapı Malzemeleri Laboratuvarlarında görev alan Laborantlara da "numune alma ve numune hazırlama" eğitimi verip belgelendirmekte; Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerince söz konusu laboratuvarlarda yapılan incelemelerde teknik bir aksaklık tespit edilmesi halinde Oda üyesi denetçi mühendisler hakkında incelemeler yapıp disiplin sürecini işletmekte ve sonuçta alanın kontrol edilmesine katkıda bulunmaktadır. Yönetmelikle tanımlanan laboratuvarlarda denetçi mühendislerin yapmış oldukları görevleri sektör içerisinde mesleki olarak yürüten kimya mühendislerinin, yönetmelik kapsamından çıkartılmalarının bir açıklaması olamaz. Yalnızca mühendislik diplomasının yeterli olmadığı, sektörde deneyim koşulunun bulunduğu bir faaliyetin, belirli bir meslek grubuna kapatılmasının kamu yararı taşımayacağı da açıktır. Nitekim mesleki olarak yetişmiş kimya mühendislerinin yapı malzemelerinin denetimi konusunda uzmanlıklarından yararlanılması söz konusu olmayacaktır. 4. Yapı denetimi alanında, beton esas olmak üzere yapı malzemelerinin kalite kontrol deneylerinin yapılmasıyla ilgili laboratuvar denetçilerinin inşaat ve kimya mühendislerince yerine getirileceği kuralı, yapı denetim sisteminin başladığı yıldan bu yana, 20 yıl gibi bir süre uygulanmasının ardından kimya mühendislerine kapatılmıştır. 20 yılın öncesinde de sektörde bu alanda kimya mühendisleri mesleki çalışma yapmaktadırlar. Dava konusu Yönetmelikle kimya mühendislerinin mesleki faaliyet alanını daraltan bir adım atılmıştır. Mesleki faaliyetlerin bir idari tasarrufla kısıtlanması söz konusudur. Davalı Bakanlık 20 yıldır uygulayageldiği bir kuralı, istikrar ilkesine de aykırı bir şekilde bertaraf etmiştir. Yönetmeliğin 6. Maddesinin 5. Fıkrasının birinci cümlesinde beton esas olmak üzere yapı malzemelerinin kalite kontrolünü yapacak laboratuvar denetçisi olarak istihdam edilebilecek meslek mensupları arasında kimya mühendislerinin yer almamış olması ve Yönetmeliğin 4. Maddesinin (ğ) maddesinde "deney yapan eleman" tanımı içerisinde yer alan meslek mensupları arasında da kimya mühendislerine yer verilmemiş olması, eksik düzenleme nedeniyle hukuka aykırılık taşımaktadır. Hukuka açıkça aykırı olan bu düzenleme yürürlüğe girmiştir ve mesleki koşulları sağlayan kimya mühendislerinin çalışması engellenmektedir. Bu nedenle müvekkil Oda üyesi kimya mühendisleri açısından giderilmesi güç ya da imkansız sonuçlar doğacağı açıktır. Bu nedenlerle dava konusu düzenlemenin yürütülmesinin durdurulmasının istenmesi zorunlu olmuştur. SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda belirttiğimiz ve re`sen gözönüne alınacak hususlar nedeniyle dava konusu yönetmeliğin 4. Maddesinin (ğ) bendi ile 6. Maddesinin 5. Fıkrasının 1. Cümlesinin öncelikle yürütülmesinin durdurulmasına, dava sonucunda ise iptaline karar verilmesini vekaleten dileriz. Saygılarımızla. 30.12.2020 Davacı KMO Vekili Av. Hayati KÜÇÜK Ek : Dava konusu yönetmelik örn. Vekaletname örn. |
Tweet
