Son günlerde akaryakıt ürünlerine gelen zamlar halkı şaşkına çevirmiştir. Özellikle döviz kurlarının yükselmesi, Rusya-Ukrayna savaşı ve sonrasında yaşanan gelişmeler sonucu kullandığımız benzin ve motorinin fiyatı yüzde yüzün üzerinde artmıştır. Yapılan zamlarla benzinin fiyatı 20 lirayı aşmış, motorinde ise 25 lirayı geçmiştir. Geçtiğimiz günlerde Brent petrolün fiyatının 140 dolara kadar yükselmesi Dünya akaryakıt fiyatlarını allak bullak etmiştir. Bunun doğal sonucu olarak ülkemizde olduğu gibi Dünya`da da akaryakıt fiyatları yükselmiştir. Birkaç gün önce ABD ve İngiltere`nin Rusya petrolüne uygulayacakları ambargo kararı ise fiyatlara tüy dikmiştir. Bütün bu gelişmelerin sonucunda petrol açısından dışarıya yüzde 90` dan fazla bir oranda bağımlı olan ülkemizde ise üst üste her gece akaryakıt ürünlerine peşpeşe zam yapılmaktadır. Rusya‘dan petrol ve gaz ithalat yasağına ABD‘nin Avrupalı müttefikleri ve Japonya‘nın şu an için destek vermemeleri fiyatlarda çok hızlı bir yükselişin önüne geçse de Brent petrolü 130 dolar/varil seviyesinin üzerinde işlem görüyor. Rusya, küresel piyasalara günde 7 milyon varil/gün petrol ihraç ediyor ve bu petrolün piyasaya gelmemesi halinde oluşacak arz açığını kapatacak bir kapasite bulunmuyor. ABD, piyasalara petrol arzının artırılması için stratejik rezervlerinden daha fazla petrol satmayı değerlendirmekle birlikte Venezuela ve İran petrollerinin piyasaya dönmeleri için yaptırımları kaldırma, gevşetme seçeneklerini de değerlendirmeye devam ediyor. Ekonomistler, kötü senaryoya göre Brent petrolün varil fiyatının 200 dolara çıkabileceğini bile söylüyorlar. Yani fiyatların nerede duracağı belli değil. Rusya – Ukrayna arasında bir barış anlaşması olsa bile fiyatların 100 doların altına gerilemeyeceği konuşuluyor. 2008 yılında Brent petrol 165 doları, 2011 yılında ise 120 doları aştığı halde dolar/TL paritesinin düşüklüğü nedeniyle akaryakıta fahiş zamlar yapılmamıştı. Yapılan küçük zamlar ise hissedilmemiş, halkı bugün olduğu gibi canından bezdirmemişti. Bunun nedeni 2008 de doların 1,17 TL, 2011 de ise 1.6 TL olmasıydı. Geçen süre içinde uygulanan hatalı ekonomik politikalar sebebiyle dolar kuru yaklaşık 10 kat artmıştır. Akaryakıtta yaşanan fiyat artışlarının asıl nedeni aslında dolar/TL paritesinin yüksekliğidir. Bütün bu gelişmeler ülkemizde her akşam tüketiciye zam olarak yansıyor. Bunun sonucunda; akaryakıtın özellikle ulaşım sektöründe kullanılması sonucu bir yerden bir yere taşınan bütün mallara her gün yeni zamlar gelmesine neden oluyor. Meslek alanımızın da önemli bir girdisi olan akaryakıt ürünlerinin bu denli artması ekonomiyi ve halkı ciddi ölçüde olumsuz etkiliyor. Türkiye`de toplam enerjinin beşte biri ulaşım sektöründe kullanılmaktadır. Türkiye`nin birincil enerji arzında yüzde 28,70`lik payı olan ve tüketimin yüzde doksanından fazlası ithalatla karşılanan ve her sene ithalatına 25 milyar dolardan fazla para ödediğimiz petrolün; üçte ikisinin ulaşım sektöründe kullanıldığı ve enerjide dışa bağımlılığın en önemli nedenlerinden birinin karayollarındaki milyonlarca aracın yakıt tüketimi olduğu, akıllardan çıkarılmamalıdır. İthalat faturasının yüzde altmışı, petrol ithalatı içindir. Trafikte 23 milyondan fazla araç bulunmaktadır. Ulaşımda raylı sistem temeli toplu ulaşıma, nakliyede demiryolu ve deniz taşımacılığına geçilmez ise sorun çözülmez daha da büyür. Uzun vadede yapılması gereken toplu ulaşımdır. Kısa vadede ise yine iş devlete düşmektedir. Bugün akaryakıttan % 18 KDV ve bir o kadar da ÖTV alınmaktadır. Devlet geçmişte uyguladığı eşel mobil uygulamasından da vazgeçmiştir. Yapılması gereken hiç olmazsa bu kriz ortadan kalkıncaya kadar akaryakıt ürünlerinden KDV ve ÖTV alınmasının ertelenmesidir. Bu yapılmazsa fiyatların nerede duracağı belli olamadığı için zaten var olan ekonomik kriz ortamında halkımız üzerine büyük bir yük binecektir. Kimya Mühendisleri Odası 47. Dönem Yönetim Kurulu |
Tweet
