Beyaz fosforlu silahların kimyasal silah sayılıp sayılamayacağı "Kimyasal Silahların Yasaklama Örgütü (OPCW)" tarafından yayınlanan "Kimyasal Silahlar Sözleşmesi (CWC)" ile tanımlanmaktadır. Kapsamı ise "Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretilmesi,Stoklanmasi,Kullanımının Yasaklaması ve Bu Silahların İmhası" ile ilgilidir. Bu örgütlenme bağımsızdır. Kimyasal ve biyolojik silahların yasaklanmasına yönelik hükümetler arası işbirliği ile 1968 yılında 18 ülkenin dahil olduğu " Silahsızlanma Komitesi" ile başladı. 1984 yılında "Silahsızlanma Konferansı (CD)"düzenlendi. 1992 yılında "Silahsızlanma Komitesi " tarafından hazırlanan " Kimyasal Silahlar Konvansiyonu" yıllık raporunu BM Genel Kuruluna sunuldu. 13/01/1993 tarihinde Paris`te BM Genel Sekreteri tarafından bu Konvansiyon imzaya açıldı. "Kimyasal Silahlar Sözleşmesi " yürürlüğe girdiği 29/04/1994 tarihine kadar imzaya açık tutuldu. "Kimyasal Silahlar Sözleşmesi "uygulamasının izlenmesi "Kimyasal Silahlar Yasağı Kurumu " tarafından yapılmaktadır. Kurum yetkilileri beyaz fosforun aydınlatma (yer gösterme) amaçlı yasak getirilmediği belirtmişlerdir. Ancak bu maddenin toksik özelliklerinden dolayı silah olarak kullanımının yasak olduğunun altını çizmektedirler. 80 yıllarda beyaz fosfor yangın silahı olarak " Konvansiyonel Silahlar Konvansiyonu " kapsamına girmiştir. Bu konvansiyon "Yangın Silahlarının Sivil Halk Üzerinde veya Sivillerin Yoğun Bulunduğu Yerlerde Kullanımını" yasaklamaktadır. Ancak ABD bu konvansiyona taraf olmakla birlikte yangın silahlarını içeren 3.nolu protokolü imzalamadı. New-York orjinli " İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW)" İsrail ordusunun 10-11 Ekim 2023 tarihlerinde sırasıyla Lübnan ve Gazze` ye açtığı topçu ateşinde beyaz fosfor atıldığını görgü tanıkları ve görsellerle doğrulandığını dünya kamuoyuna duyurdu. Beyaz fosforun top mermileri, bombalar ve roketler ile atıldığını belirtti. Hava (oksijen) ile tepkime sonrasında 800-815 °C bir ısı ortama ve yoğun bir duman ortama yayılıyor. Sarımsak benzeri bir koku yayan bu maddenin etkisi zehirlemekten çok alevleri etkili oluyor. İNSANA ETKİSİ Beyaz fosfor, kemiğe kadar inen iyileşmesi yavaş ve enfeksiyon gelişme olasılığı yüksek olan ciddi yanıklara neden olur. Bazen bu yanıklar genellikle ölümcüldür. Beyaz fosforun bulaştığı yerler tam temizlenmezse yaralar daha kötü hal alabilir. Hava ile temasta tekrar alev alabilir. Ayrıca solunum sistemi zararlarına ve organ yetmezliğine neden olur. Beyaz fosfora maruz olup hayatta kalanlar ömür boyu acı çekerler. Kalıcı kas gerilmeleri, hareket kabiliyeti azalması, travma ,ağrılı süren yaralar, kişilerin psikolojik sorunlar oluşur. Toplumdan dışlanmalarına yol açar. Silahlı çatışma ortamlarında sağlık hizmeti verenler açısından da büyük bir risk oluşur. 
ÇEVREYE ETKİSİ Beyaz fosforun neden olduğu yangınlar sivil yapıları, mülkleri de tahrip etmektedir. Çiftlik hayvanlarının kaybına ve ekili arazilerde de kayba neden olur. Ayrıca uluslararası hukuka göre yoğun sivil nüfusun bulunduğu yerlerde kullanımı yasak olan "Beyaz Fosfor" can kayıplarının yanı sıra olası bir çevre felaketini de beraberinde gündeme getirir. Beyaz fosforun hava (oksijen) ile tepkimesinde yoğun bir beyaz duman ve daha sonra miktarda yüksek miktarda isi ortaya çıkar (800-815°C). Yasak olmasına karşın kullanılan Beyaz fosfor "Fosfat Bombası " adıyla da anılır. Yerden 80-100 m. yükseklikte patlar. Havadaki oksijen ile tepkimeye girer. Yaklaşık 5-30 dönümlük bir alanı etkileme kapasitesine sahiptir. Çevre için tehlikelidir. Yanmamış halde fosfor havadan yere inerken yanmaya devam eder. Ancak toprağa veya suya indiğinde yanma sona erer. Yağmur suları ile toprağın derinliklerine inerse saatler, aylar hatta yıllarca orada saklı kalır. Sularla birlikte şu havzalarına taşınabilir. Havaya ve toprağa yayılabilir. ABD`nin 1980 yıllarında Alaska`da yaptığı askeri tatbikatlar sonrasında bölgedeki su kuşlarının ölümlerinin olduğu ve bu faaliyetler bittikten sonra 15 yıl daha devam ettiği belgelenmiştir. Beyaz fosfor sudaki oksijen azlığından sulak noktalarda yavaş yanar. Ancak daha toksik bileşikler oluşur. Su canlılarına ulaştığı zaman zehirleyici etkisi olan fosforpentaoksit oluşur. Bu maddenin suyla reaksiyonu sonrasında sucul canlılar etkilenir. Toprakta veya sulak alanlarda yüksek bulunması alglerin ve yosunların aşırı artmasına neden olur. Beyaz fosforlu sis bombalarının kolaylıkla bulunabilen ve öldürücü etkisi olmayan alternatifleri bulunmaktadır. İnsan Hakları İzleme Komitesi (HRW) 2008-2009 tarihlerinde İsrail "Dökme Kurşun Operasyonu" nda da Gazze`de 200 adet karadan Beyaz Fosfor kullanmıştır. Çok sayıda sivilin yaralanmasına neden olan yasak Beyaz Fosfor kullanımı uluslararası kamuoyunda tepki toplamıştır. |
Tweet
